Prof. Dr. Hüseyin Atay, Kur'an'a göre Araştırmalar (VI) kitabında "Kur'an'ın anlaşılma yöntemleri"ni 23 başlık altında toplamış. İlginizi çekeceğini umduğum bu konunun her gün bir başlığını sizlerle paylaşmak istiyorum. Bu günkü başlığımız "YAŞAMA UYGULAMAK"


YAŞAMA UYGULAMAK

Kur'an'ın anlaşılmasındaki en doğru yöntemlerden biri de onu kendi sosyal, siyasi, ticari, hukuki vb. hayatına bağlamaya çalışmaktır. Kur'an'ı en iyi şekilde anlamak için insanın yaşaması, hayatın içinde insanlarla, kurumlarla yoğrulması, haşir neşir olması; işlerin girdisini ve çıktısını bilmesi ve öğrenmeye gayret etmesi lazımdır. Kur'an, her ne kadar genel hüküm ve ilkeler getirir ise de bunların işlerliğini, hayatta faal rol oynamasını amaçlar. Kur'an nazari kalmak üzere gelen bir kitap değildir. Ama onu uygulayacak kimselerin önce onu yukarıda zikredilen anlama metotlarına göre anlamaları şarttır. Yoksa Kur'an'ın yüceliğini ve evrenselliğini düşürür ve onu küçük bir cemiyet tüzüğü haline getirmiş olurlar. Bu herkesin Kur'an'ı okumasına asla engel değildir. Herkes okumak, kendi kültürüne göre ve seviyesine göre anlamak zorundadır ve bu farz olan bir ibadettir. Ancak uygulamaya koyacak kimse, yukarıda anlattığımız akademik seviyede ve şekilde inceleyip anlamak zorundadır.

Kur'an'ın arapça olması iki karşıt grup tarafından söz konusu edilmektedir. İlk grup, Kur'an'ı yüceltmek için arapçayı yüceltmekte ve kutsallaştırmaktadır, diğer grup ise Kur'an'ı reddetmek için onun Arap toplumuna ve yalnızca bu toplumun ihtiyaçlarına hitap ettiğini iddia etmektedir. Her iki grubun tutumu da yanlıştır. Kur'an'ın kendisi kutsaldır. Onda şüphe yoktur, ama Kur'an arapçadır diye arapça kutsal bir dil değildir. Peygamber Arap olduğu için elbette ona vahiy arapça bildirilecekti ve o da kendi ulusuna onu arapça olarak bildirecek ve anlatacaktı. Araplara seslenen Kur'an'ın, onların hayatlarından örnekler vermesi de doğruydu. Bu, demek değil ki onların işleri ve inançları yalnız kendilerine özeldir. Kur'an, hayattan örnekler vererek kendi ideolojisinin yaşam biçimi hâline gelmesini istemektedir. Kur'an'daki cüzi ve ferdî olaylar, bunu sağlamak için hayattan alınmış örneklerdir. Büyük İslam bilginleri, müçtehitleri bunu kavramış olduklarından, bu fizikî ve cüzi hükümleri aşarak onlardan genel ilkeler ve hükümler çıkarmışlardır. Aslında bu çok ilmî bir metodun; istikranın (tümevarımın) uygulanışıdır. Bunun için Kur'an'da zikredilen cüzi ve ferdî olay ve hükümlerden -hangi tip olursa olsun- daima evrensel ve genel bir anlayışa gitmeye çalışılmalıdır. Dikkat edilecek olursa, Kur'an ferdî ve cüzi meseleleri ele alırken onları insanoğlunun yaratılışındaki kanunlarına göre çözüme götürmektedir.

Prof. Dr. Hüseyin Atay
(Kur'an'a Göre Araştırmalar-VI)

Bir sonraki konu başlığımız: "NİYET"