Anlamca ya da sesçe birbirine yakın olan sözcüklerden biri yerine, yanlışlıkla diğerinin kullanılmasından kaynaklanan bozukluklara "sözcüğün yanlış anlamda kullanılması" diyoruz. Bu bozukluğu aşağıdaki örnek cümlelerimizde görelim:
"...Türkiye ve kendi cemaatleri için yaptıkları, Türkçe ve Ermenice yayınlanan bu fotoğraflı kitapta toplanmıştı."
(Doğan Hızlan, 6.2.2002)
"Yayın" sözcüğü, "kitap, dergi, gazete, radyo veya televizyon aracılığıyla halka duyurulan, iletilen haberler, bilgiler anlamındadır. Sözcüğün Arapça karşılığı "neşriyat"tır. "Yayım" ise kitap, gazete gibi okunacak şeylerin basılıp dağıtılması demektir. Bu sözcüğün Arapça karşılığı da "neşir" dir. Sesçe yakın olduklarından birbirleriyle sık karıştırılan bu iki sözcükten "yayınlanan" sözcüğü yukarıdaki örnek cümlede yanlış anlamda kullanılmıştır. Basılan bir kitaptan söz edildiğine göre, "yayımlanan" denmesi gerekirdi.
Yayım sözcüğünün üç anlamı var:
1. Yaymak edimi.
2. Kitap, gazete vb.nin basılıp dağıtılması, neşir.
3. Herhangi bir eserin radyo, televizyon vb. aracılığıyla dinleyiciye, izleyiciye ulaştırılması, neşir.
Örnek: Kitabın yayımı sırasında yaşanan aksaklıklardan yayınevi sorumlu. (Bu cümle, yayım sözcüğünün ikinci anlamını örneklemektedir.)
Yayın sözcüğünün iki anlamı var:
1. Basılıp yayımlanan kitap, gazete, dergi vb.
2. Televizyon, radyo, internet vb.nde çeşitli konularla ilgili gerçekleştirilen program. Örnek: İnternet yaygınlaştıkça basılı yayınlara rağbet azaldı. (Bu cümle, yayın sözcüğünün ilk anlamını örneklemektedir.)
Dikkat edersek yayım sözcüğünün yayımlama sürecini anlattığını, yayın sözcüğünün ise bu sürece konu olan kitap, dergi, program gibi unsurlara işaret ettiğini görebiliriz. Bundan hareketle, yayın ve yayım sözcüklerinin şekil bakımından birbirlerine çok benzediklerini söylemek mümkün ama aralarında anlam farkı bulunduğunun altını çizmekte fayda var.
Türk Dil Kurumu'na gelince: Türk Dil Kurumu (TDK), “Yayınlamak diye bir sözcük yoktur, doğrusu ‘yayımlamak’tır” diyor.
Yayın, yayınlamak, yayım ve yayımlamak sözcükleri üzerinde yaptığım araştırmada "yayın" ve "yayım" sözcükleri ile ilgili birbirleri ile çelişen bilgi ve açıklamalarla karşılaştım. Bu konuda yaptığım çalışmayı burada özetlemem bile mümkün değil. Şimdilik bu kadarıyla yetinmemizin uygun olacağı kanaatindeyim.
22 Yorum:
yayın demek dile daha kolay :)
Merhabalar Deeptone.
Paylaşımı görür görmez okuyup hemen yorum yazmışsınız. Çok memnun oldum ve çok teşekkür ederim. Düşüncenize katılmakla birlikte "yayın" ve "yayım" kavramlarının ayrı ayrı sözcükler olduğunu da hatırlatmak isterim.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
Bilgi için teşekkürler Recep Bey... Gerçekten bilinmesi gereken bilgileri yayınlıyorsun. Kalemin daim olsun. Selam ve saygılar.
Merhabalar Hüseyin Güzel.
Ziyaretiniz ve değerli yorumunuz için ben teşekkür ederim Hüseyin hocam. Anlatım bozuklukları ile ilgili çalışmalarıma devam ederek sonuçlarını burada paylaşmaya devam etmek istiyorum.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı, huzurlu ve mutlu günler dilerim.
Yayımı kullanmıyoruz sanırım, her şey için yayın diyoruz çoğumuz. Teşekkürler bilgilendirmeniz için.
Merhabalar Kayıp Fısıltı.
Ziyaretiniz ve paylaşıma katkı sağlayan değerli yorumunuz için çok teşekkür ederim.
Evet bu iki kelime ile ilgili o kadar çok dilbilgisi açısından teknik açıklamalar var ki, içinde boğuldum kaldım.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Bir yanlış kullanım daha (:
Bilgilendirmeniz için çok teşekkür ederiz...
Merhabalar MyReaL.
Ziyaretiniz ve değerli yorumunuz için çok teşekkür ederim.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Bu iki kelimeyi ben de hep karıştırıyorum. Bir çok kişi de benim gibi olduğu için galat olmuş.
Ben neşriyat kelimesini daha çok seviyorum.
Merhabalar Müfred.
Ziyaretinize ve değerli yorumunuz ile paylaşıma sağldığınız katkıya çok teşekkür ederim.
Efendim bu iki kelimeyi karıştırmayanımız yok gibi... TDK bile bu konuyu çözememiş. Dil bilimi konusunda ihtisas sahibi dilbilimciler de kendilerine göre açıklamalarda bulunuyor. Bu iki kelimenin Arapçası olan neşir ve neşriyatı kullandığımızda kavramlar sanki anlamını buluyor gibi hissediyoruz.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Merhabalar Recep Bey.
TDK tarafından daha net, çeşitli örneklerle açıklanmasına ihtiyaç duyulan bir konuda açıklama yaptığınız için teşekkürler. Benim de zaman zaman tereddüde düştüğüm- karıştırmak değil ancak- kaygıyla, yanlış kullanırım endişesiyle pek kullanmamaya çalıştığım iki sözcük bunlar. Zorunlu olduğunda "Blogda yayınlamak..." ifadesini kullanıyorum. Bir yayınevinden söz ederken ".... Yayınevi'nin yayımladığı" deyişi sanki daha uygun oluyor.
Çocuk ve gençlerin yanlış öğrenmemeleri için "Blogda paylaşmak..." diyorum.
Belirsizlik insanı yanılgılara sürükleyebiliyor. Ama her zaman sade, yalın, anlaşılır bir dil kullanılmasından yanayım. Tam anlaşılamayan pek çok sözcük nasılsa hiç kaygılanmadan, bilinçsizce kullanılıyor ne yazık.
Emeklerinize , çabanıza tekrar teşekkürler.
Merhabalar Makbule Abalı.
Ziyaretinize ve değerli yorumunuzla paylaşıma sağladığınız katkınıza çok teşekkür ederim.
Ben de, yazı ya da yorumlarım da elimden geldiğince sözcükleri kullanırken özenle seçerek kullanmaya dikkat ediyorum.
Yayın ve yayım sözcükleriyle çok karşılaştığımız için bu konuda ufak çaplı bir araştırma yaptım ve elde ettiğim bilgilerin ışığında bu iki sözcük üzerine bu paylaşımı gerçekleştirdim. İnşAllah faydalı bir paylaşım olmuştur.
Selam ve saygılarımla.
Recep bey bu harika çalışma için teşekkür ediyorum. Gerçekten hep karıştırılan ve nasıl alışıldıysa o şekliyle kullanılan kelimelerden.
Elinize sağlık,
Saygılar,
Merhabalar Momentos.
Ziyaretinize ve değerli yorumunuzla paylaşıma sağladığınız katkıya çok teşekkür ederim. Aynen sizin de dediğiniz gibi "nasıl anlaşıldıysa" o şekilde kullanılmaya devam edilen kelimelerden.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Dikkat etmeme rağmen karıştırdığım kelimeler. Çok teşekkürler bu değerli bilgiler için. Selamlar, saygılar.
Merhabalar Bücürükveben.
Ziyaretiniz ve değerli yorumunuz için çok teşekkür ederim.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Hepimizin algılamada sıkıntıya düştüğümüz, karıştırdığımız bir konuya açıklık getirmişsiniz Recep Bey, emeğinize sağlık.
Merhabalar Hanife Mert.
Ziyaretinize ve değerli yorumunuza çok teşekkür ederim. Her ne kadar ben bu kadarıyla konuya bir açıklama getirmiş olsam bile, TDK dahil hala "yayınlamak" sözcüğü ile ilgili anlaşmazlıklar devam etmektedir.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Ben de genelde yayın olarak kullandığımı farkettim. Yayınlanan yazım gibi. Sanırım dilimiz öyle alıştığından.
Merhabalar Derya.
Ziyaretinize ve paylaşıma katkı sağlayan değerli yorumunuza çok teşekkür ederim.
Yayın ve yayım kelimelerini hepimiz zaman zaman yanlış kullandık. TDK, hala "yayınlamak" kelimesini tanımıyor ve yayınlamak yerine "yayımlamak" kelimesini kullanıyor.
Selam ve saygılarımla birlikte sağlıklı ve huzurlu günler dilerim.
Merhabalar...
Ahh en çok karıştırılan kelimelerdir. Bazen benim de karıştırdığım oluyor. Her seferinde sözlüğe bakıyorum, amanın yanlış yazmayayım diye. :)
Bu bilgi, çok kıymetli Recep Bey. Aklınız dert görmesin. Ve teşekkür ediyorum size.
Selam ve saygılar...
Merhabalar Nazlı Toaç.
Blog sayfama yapmış olduğunuz ziyarete ve değerli yorumunuza çok teşekkür ederim.
Hala ben de her seferinde, imla kılavuzuna bakarım. Ya da elimden geldiğince bu iki kelimenin yerini tutacak başka kavramlar ya da kelimeler kullanmaya yönelirim.
Bir yerde görmüştüm; kelime türetilirken birbirlerine yakın ses ve benzeşten kaçınılmalı diye. Yayın ve yayım arasında hem ses, hem de harf benzeşmesi had safhada.
Selam ve saygılarımla.
Yorum Gönder
YORUMLARINIZ HEMEN YAYIMLANIR